Zarówno fizyczny, jak i psychiczny rozwój szczeniaka przebiega intensywnie w pierwszych kilkunastu tygodniach jego życia. Zwierzę potrzebuje wtedy szczególnej troski i uwagi swojego opiekuna.

Rozwój szczeniaka można podzielić na 6 podstawowych etapów: fazę prenatalną, neonatalną (od 1 do 12 dnia), okres przejściowy między dwoma krytycznymi (trwa od 12 do 21 dnia życia), okres socjalizacji pierwotnej (do 7 tygodnia), okres socjalizacji wtórnej (od 8 do 12 tygodnia) i fazę młodzieńczą (od 12 do 21 tygodnia).

Hodowca i właściciel czworonoga musi wiedzieć, czym charakteryzuje się każdy etap, ponieważ pierwsze miesiące życia psa (a przede wszystkim pierwsze tygodnie), kształtują zwierzę na całe życie. Dowiedz się jakie są etapy rozwoju psa i jak dostarczyć mu pozytywnych doświadczeń, które ukształtują jego zachowania w dorosłym życiu.

Kiedy szczeniaki otwierają oczy?

Szczeniak otwiera oczy w 8–10 dniu życia, czyli pod koniec fazy neonatalnej. Uszy otwierają się później – około 21 dnia. Wszystkie inne zmysły działają prawidłowo wcześniej. Zwierzę odczuwa smak i węch, a także zmiany temperatury, przez co staje się bardzo wrażliwe na bodźce zewnętrzne.

Rozwój szczeniaka tydzień po tygodniu – od 1 do 10 tygodnia

Od 1. do 3. tygodnia

Szczenięta rodzą się głuche i ślepe, ale mają rozwinięty zmysł węchu. W fazie neonatalnej, która trwa od 1 do 12 dnia, reagują na temperaturę i dotyk. Ich mechanizmy termoregulacji działają jednak słabo, dlatego należy je ogrzewać. Psy w fazie neonatalnej mają odruch ssania i nawołują matkę skomleniem. Konieczna jest ich aktywizacja do wypróżnień – matka stymuluje szczenięta do załatwiania potrzeb fizjologicznych, a następnie zjada ich odchody.

Do 2 tygodnia życia psy nie chodzą, tylko pełzają – na początku używają jedynie przednich kończyn, pod koniec tej fazy wszystkich czterech łap. W tym czasie suka przynosi szczeniaki do legowiska.

W fazie neonatalnej zaleca się przeprowadzenie tzw. wczesnej stymulacji neurologicznej. Od 3 do 16 dnia można delikatnie unosić i opuszczać głowę pieska oraz kłaść go łapkami w dół na wilgotnym ręczniku.

W fazie przejściowej, która trwa od 12 do 21 dnia, szczenięta rozwijają zdolności ruchowe. Po 13 dniu życia mogą być odstawiane od matki i otrzymywać pokarm w postaci rozmoczonej suchej karmy. Może się zdarzyć regurgitacja – treść pokarmowa przesuwa się biernie z żołądka do przełyku.

Około 21 dnia życia szczeniętom otwierają się uszy. W fazie przejściowej mają miejsce również pierwsze próby zabawy z rodzeństwem. Pieski rozpoznają swoją matkę oraz braci i siostry. Zaczynają merdać ogonami.

Około 21 dnia życia rozpoczyna się faza socjalizacji pierwotnej, która trwa do 7 tygodnia życia. Socjalizacja pierwotna to nauka odpowiednich zachowań poprzez kontakt z matką, rodzeństwem i środowiskiem, w którym żyje szczenię. Dlatego szczenięta odebrane zbyt wcześnie od matki, mogą wykazywać niepożądane zachowania - po prostu nie zdążyły się ich nauczyć. W tym czasie należy ostrożnie, stopniowo rozpocząć zapoznawanie psów z otaczających ich światem – oswajać z ludźmi, dźwiękami i innymi bodźcami zewnętrznymi (takimi jak muzyka, odkurzacz, telewizor czy głośniejsze rozmowy).

Od 3. do 12. tygodnia

W 3 tygodniu rozwój psa przebiega następująco:

szczenięta zaczynają wstawać i chodzić,
wyrzynają im się zęby,
same się wypróżniają i wybierają do tego miejsce,
zaczynają siorbać płyny,
rozwija się zmysł węchu,
szczeniaki zaczynają bawić się z rodzeństwem i być świadome otoczenia.

W 4 tygodniu psy zaczynają przyjmować suchą karmę, ponieważ ich matka najprawdopodobniej już straciła pokarm. Chodzą pewnie, ale łatwo się męczą. Zaczynają szczekać, gryźć, drapać, warczeć, szczerzyć zęby, machać ogonami, a także widzieć na odległość. Każdy pies wymaga w tym czasie indywidualnej opieki.

W 5 tygodniu szczeniaki zaczynają grupowe zabawy i ustalają hierarchię w stadzie. Następuje ich szybki rozwój i wzrost. Konieczny jest dalszy proces socjalizacji i przyzwyczajanie do karmy innej niż mleko matki.

W 6 tygodniu warto poświęcić każdemu ze szczeniąt czas w odosobnieniu – bez towarzystwa matki i rodzeństwa.

W 7 tygodniu całkowicie rozwija się słuch i wzrok. Szczeniak w tym czasie intensywnie poznaje świat i interesuje się wszystkim, co go otacza, ale nie reagują jeszcze na swoje imię. Po 7 tygodniu szczenięta mogą być już zabrane do nowych domów.

Od 8 do 12 tygodnia życia trwa etap socjalizacji wtórnej, o którą powinien zadbać nowy właściciel. Polega ona na kontakcie z nowymi ludźmi, psami oraz innymi gatunkami zwierząt, a także nowym otoczeniem, w którym znalazł się pies. Natężenie nowych doświadczeń powinno być stopniowe i pozytywne i dostarczać pozytywnych wrażeń.

W 9 tygodniu u szczeniaków rozwijają zachowania dominacyjne. Psy rozpoczynają naukę właściwego postępowania i testowania swoich właścicieli. Rozwijają się zdolności motoryczne, ale uwaga piesków na danej czynności skupiona jest tylko przez chwilę. Wówczas uczą się też załatwiać potrzeby fizjologiczne w wyznaczonych miejscach.

10 tydzień to dalszy ciąg nauki zachowania, czystości i samodzielności. Wówczas można rozpocząć szkolenie, np. posyłając pieska do psiego przedszkola.

W 12 tygodniu szczeniak zaczyna uczyć się imienia i reagowania na nie.